poniedziałek, 18 kwietnia 2016

Historia Ochotniczej Straży Pożarnej do 1945 roku

Maciej Krzyżański*

Na przełomie XIX i XX wieku Puszczykowo stało się największym letniskiem Poznania. W miejscowości znajdowało się wiele zabudowań willowych i restauracyjnych, które wykonano z drewna, konstrukcje były łatwo palne. W 1909 roku w restauracji Oberberg wybuchł pożar. Podpalaczami okazały się dzieci przebywające w pokojach gościnnych. Z budynku ocalała tylko część kolumnady, lecz na szczęście ogień nie rozprzestrzenił się na pobliski las. W akcji gaśniczej brali udział letnicy oraz muzycy, którzy przybyli na koncert organizowany tego dnia w Puszczykowie. Goście, którzy wynajmowali pokoje w pensjonacie nie zdołali ocalić swojego dobytku. „Ratunek utrudniał ogromnie brak wody i brak rąk, gdyż zawezwana straż pożarna z Mosiny przybyła za późno, gdy pożar był już przytłumiony”. Przez wiele lat mieszkańcy Puszczykowa musieli liczyć na jednostki straży pożarnej z ościennych miejscowości, które często przybywały z dużym opóźnieniem. Pożary wybuchały również z powodu nieodpowiedzialności letników, którzy podczas spacerów w lesie zaprószali ogień. W 1910 roku spaliło się żywcem dwoje dzieci z rodziny Kumandorów pozostawionych w domu bez opieki w czasie, gdy rodzice poszli do pracy. Dzieci spowodowały pożar bawiąc się zapałkami. 
Przedwojenna OSP

W 1934 roku utworzono gminę Puszczykowo w skład której weszły: Łęczyca, Puszczykowo, Stare Puszczykowo, Puszczykówko, Wiry. Nowe władze zaczęły tworzyć infrastrukturę związaną z obsługą nowej gminy, a Straż Ogniowa doskonale wpisywała się w te dążenia. Ochotnicza Straż Pożarna w Puszczykowie została założona 29 kwietnia 1934 roku z inicjatywy księdza proboszcza parafii puszczykowskiej Henryka Koppe i sołtysa Antoniego Mielcarka. Ów ksiądz wsłuchał się w rozmodlony lud, który w uroczyste święta modlił się i prosił Boga: „Od Powietrza Ognia i Wojny zachowaj nas Panie”. Proboszcz Henryk Koppe wraz z ówczesnym sołtysem Antonim Mielcarkiem zaprosili „chętnych i zdrowych mężczyzn w wieku 25-50 lat” do wstąpienia do nowo utworzonej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. Do pierwszej formacji należeli: Stefan Grześkowiak, Stanisław Hadyniak, Józef Hadyniak, Józef Kaube (naczelnik OSP), Leon Kempiński, Józef Lange, Zygmunt Łakomy, Antoni Mielcarek, Stanisław Michalak, Michał Michalak, Józef Mandfeld, Tomasz Najewiski, Ludwik Nowak, Walenty Nowak, Stefan Nowacki, Franciszek Nowacki, Stanisław Ochocki, Ludwik Pawlicki, Ludwik Przybylski, Ignacy Przybylski, Stefan Ratajczak, Franciszek Ratajczak, Franciszek Różański, Stanisław Styperek, Michał Urbaniak, Eryk Wilk, Józef Wojciechowski, Ignacy Wojciechowski .
Przedwojenna OSP

W dniu 4 czerwca 1939 roku obchodzono piątą rocznicę powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Puszczykowie. Z tej okazji Zarząd OSP przygotował dla strażaków dyplomy w „uznaniu za gorliwą pracę”. Przed wybuchem II Wojny Światowej Ochotnicza Straż Pożarna włączyła się do prowadzonej akcji „ognia i wojny”. Po ataku Niemiec na Polskę członkowie Straży Ogniowej, którzy pozostali w Puszczykowie pełnili dyżury pomagając ludności „w zamieszaniu wojennym”. W czasie okupacji Puszczykowa OSP wciąż istniała, pod zmienioną nazwą, jako „Polska Straż Pożarna” i została przydzielona pod komendę Straży Niemieckiej. Puszczykowscy strażacy byli aktywni w tym okresie dlatego, że chcieli ratować polskie mienie. Ćwiczenia i akcje gaśnicze podczas pożarów były dla Polaków obowiązkowe. Jeśli strażak nie stawił się na wezwanie to musiał zapłacić karę trzech marek niemieckich lub czyścić konie żandarmów niemieckich.
Przedwojenna OSP

Podczas wyzwalania Puszczykowa okupant niemiecki nie zdążył zagarnąć wyposażenia pożarniczego z Puszczykowa, pozostawiono cały sprzęt. Do mienia OSP należał niewielki zielony Mercedes, który zagarnęli Niemcy uciekający przed wojskiem radzieckim. Zostali oni zatrzymani, a samochód skonfiskowany. Po wojnie zaczęła się odbudowa organizacji.

Wielkie podziękowania należą się Marzenie Szymańskiej, która udostępniła archiwalne zbiory po sekretarzu OSP Leonie Kempińskim, dzięki, którym można było napisać artykuł. Zachęcam wszystkich do udostępnienia starych zdjęć i dokumentów opisujących Puszczykowo. Mój numer telefonu to 508467405, a adres poczty elektronicznej to krzyzanskimaciej@gmail.com.

*Maciej Krzyżański - członek Koła Historycznego

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz