Na co dzień spacerując w lasach nie zdajemy sobie sprawy z tego, ile otaczających nas gatunków to gatunki obce, czyli sztucznie wprowadzone przez człowieka. Część gatunków ze świata roślin i zwierząt zostało wprowadzonych świadomie, część zaś została przeniesiona przypadkowo.
Świat roślin
Rozglądając się w lesie napotkać możemy gatunki, które zostały do nas przywiezione głównie z Ameryki Północnej lub Azji. Najwięcej obcych gatunków drzew wprowadzono w polskich lasach na początku poprzedniego wieku. Szczególnie po II wojny światowej intensywnie sadzono topole, by mieć szybki zwrot w postaci drewna. W celu zwiększenia odporności lasu na działanie owadów i grzybów sadzono szereg rodzajów krzewów. Obce gatunki w lasach zostały przysposobione w konkretnym celu np. aby móc zwiększyć produkcję drewna - daglezja, sosna czarna, dąb czerwony. W celu wzbogacenia środowiska i/ lub zwiększenia produkcyjności wprowadzono czeremchę amerykańską (która stała się zmorą leśników ze względu na bardzo silną ekspansywność), łubin trwały czy tawułę. Kolejne gatunki wprowadzono ze względu na ich wartości ozdobne - są to m.in. klon jesionolistny, kasztanowiec czy modrzew japoński.
 |
| Las Fot. P. Kosteczka |
Na dobre zadomowiły się np. nawłoć kanadyjska, niecierpek drobnokwiatowy - gatunki, które pojawiły się bardziej przypadkiem niż celowo.
Świat zwierząt
Gatunki fauny zostały przeniesione do Polski głównie dla celów związanych z polowaniem. Należy wymienić tu gatunki: bażant, daniel czy muflon. Prawdziwym zmartwieniem jest jednak w chwili obecnej inwazja norki amerykańskiej, która przyczyniła się niemal do wyginięcia w naszym kraju norki europejskiej. Ucieczki z ferm zdarzają się nie tylko norkom amerykańskim ale również jenotom czy szopom praczom. Z powodu drapieżnictwa wspomnianej wcześniej norki spadła liczebność niektórych gatunków ptaków wodnych. Zwierzęta introdukowane pochodzą głównie z Ameryki Północnej, południa Europy czy Azji.
Działania Wielkopolskiego Parku Narodowego na rzecz gatunków obcych roślin
i zwierząt
W chwili obecnej uważa się, że gatunki obce wpływają negatywnie na zbiorowiska leśne, gdyż zniekształcają je. Osąd ten ma odzwierciedlenie w zadaniach ochronnych dla WPN. Przewidują one ograniczanie występowania gatunków obcych na terenie Parku, natomiast w otulinie preferowanie hodowli roślin rodzimych. Szczegółowe działania dotyczą mechanicznego usuwania czeremchy amerykańskiej, robinii akacjowej czy klonu jesionolistnego. Kolejnym działaniem jest przebudowa drzewostanów, której celem jest przywrócenie gatunków rodzimych, usuwanie niepożądanych drzew i krzewów, ograniczanie liczebności i gatunków pierwotnie niewystępujących a stanowiących zagrożenie dla istnienia gatunków rodzimych.
Ponadto planowana jest przebudowa drzewostanów mająca na celu gatunkową zmianę składu drzewostanu stosownie do siedliska oraz zmianę struktury biologicznej drzewostanu na powierzchni 21,23ha.
Jeśli chodzi o rozprzestrzenianie się obcych gatunków zwierząt – główne działania skupiają się na ograniczaniu liczebności gatunków pierwotnie niewystępujących, a stanowiących zagrożenie dla istnienia gatunków rodzimych, których hodowlę preferuje się obecnie.
Źródła:
Zarządzenie nr 57 Ministerstwa Środowiska w sprawie zadań ochronnych dla Wielkopolskiego Parku Narodowego,
"Las" - D. Zawadzka, M. Sławski.
*Paulina Kosteczka - poznanianka zakochana w Puszczykowie i Wielkopolskim Parku Narodowym, propagatorka aktywnego wypoczynku.
